“Diamonds are forever”- Kim cương là vĩnh cửu. Trong các loại đá quý thì kim cương được xem như là thủ lĩnh dẫn đầu về cả sự sang trọng, vẻ đẹp và tinh tế. Chính vì kim cương đắt và sang trọng như thế nên việc mua được một viên kim cương đã khó nhưng để hiểu biết về nó còn khó hơn. Chuỗi bài “Kim cương toàn tập” do team Saga sản xuất sẽ cung cấp cho bạn đọc một cái nhìn tổng quan về loại đá quý xa xỉ nhất trên thế giới này.
Nội dung chính
Phân biệt kim cương Thật giả như thế nào?
Mua kim cương không giống với việc mua bất kì thứ hàng hóa nào mà bạn từng làm. Bạn đang mua một mặt hàng vô cùng hiếm và nó nằm trong danh sách những thứ có nhu cầu cao nhất với giá cao ngất ngưởng. Để ngăn điều không may xảy ra, bạn cần phải đề phòng và học hỏi nhiều để biết được đâu mới là một viên kim cương thật sự. Vì thế, chúng tôi quyết định đưa ra một vài mẹo nhỏ có thể giúp được bạn.
1. Kiểm tra chứng chỉ của kim cương thật
Điều đầu tiên mà một người luôn cần phải làm là yêu cầu cấp chứng chỉ cho bất kì lần mua kim cương nào. Một chứng chỉ chất lượng như GIA, IGI, AGS cũng như một giám định viên độc lập làm việc cho một tổ chức chuyên nghiệp là những nơi tốt nhất mà bạn nên tìm đến để chứng thực cho viên kim cương của mình.
Ảnh: Chứng chỉ GIA
Dù bạn chọn cách kiểm tra nào đi nữa, thì cách tốt nhất và đáng tin cậy nhất để nói lên một viên kim cương là thật hay giả chính là kiểm tra các loại giấy tờ thủ tục và xác nhận với một nhà ngọc học hay giám định viên chuyên nghiệp. Một tờ chứng chỉ sẽ đảm bảo rằng viên kim cương của bạn đã được các chuyên gia “xác thực” là hàng xịn. Bằng chứng là điều đặc biệt quan trọng nếu bạn mua một viên kim cương mà mình chưa được nhìn tận mắt, ví dụ như khi mua trực tuyến.
Hãy yêu cầu một chứng chỉ. Đọc nõ thật kĩ càng bởi không phải tất cả chứng chỉ đều giống nhau. Nên để một cơ quan chuyên đánh giá (như GIA, AGSL, LGP, PGGL) hay một giám định viên độc lập làm việc cho một tổ chức chuyên nghiệp (như Hiệp hội các Giám định viên Mĩ) chứ không phải bất kì một cửa hàng bán lẻ nào cấp giấy chứng chỉ kim cương cho bạn.
- Chứng chỉ sẽ báo cáo rất nhiều thông tin về viên kim cương của bạn, như trọng lượng, kích thước, tỉ lệ, cấp độ tinh khiết, cấp độ màu sắc, và cấp độ cắt mài.
- Chứng chỉ cũng có thể nói lên những thông tin mà bạn không mong muốn nghe được từ người bán trang sức nào. Bao gồm:
- Huỳnh quang, hay cách mà viên kim cương phát sáng dưới tia cực tím.
- Độ bóng, hay độ nhẵn của bề mặt.
- Đối xứng, hay mức độ các cạnh đối lập phản chiếu độ hoàn hảo của nhau.
2. Kiểm tra bằng hơi nước
Bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao diễn viên trong phim hay hà hơi lên những viên kim cương trước khi đặt tiền của họ lên bàn chưa? Đó là bởi vì hơi thở của bạn sẽ tạo ra hơi nước, và sự thực là viên kim cương của bạn sẽ xóa sạch lớp hơi nước ấy chỉ trong một hoặc hai giây. Trong khi một viên kim cương giả sẽ giữ lớp hơi nước đến tận năm giây.
Thỉnh thoảng người bán trang sức kim cương sẽ đánh tráo thành đá giả, nên cách kiểm tra bằng hơi nước này có thể không cho thấy kết quả chính xác lắm.
Hãy đặt viên kim cương trước miệng rồi hà hơi vào nó như khi bạn đang đứng trước gương. Nếu viên đá đó vẫn giữ nguyên trạng thái mờ đục trong khoảng hai giây thì có thể nó là hàng nhái, do kim cương thật sẽ phân tán nhiệt từ hơi thở của bạn ngay lập tức và không để bị mờ đi một cách dễ dàng. Thậm chí ngay cả khi bạn chờ hơi nước bay hết rồi nhìn vào, chắc chắn kim cương thật trông sẽ càng tinh khiết hơn viên giả rất nhiều.
3. Kiểm tra độ lấp lánh
Một viên kim cương nên lấp lánh ánh trắng và phát ra nhiều màu khác nhau. Hãy để viên kim cương dưới ánh sáng để xem cách nó lấp lánh như thế nào.
Cách kim cương phản xạ ánh sáng rất đặc biệt: ở bên trong, kim cương sẽ lấp lánh màu xám và trắng (còn được gọi là “sáng chói”) trong khi bên ngoài, nó sẽ phản chiếu màu cầu vồng trên các bề mặt khác (ánh sáng phân tán này được gọi là ánh “lửa”).
Một viên kim cương giả sẽ có màu cầu vồng và bạn có thể nhìn thấy màu sắc này ngay cả bên trong nó.
Kim cương thật khúc xạ ánh sáng rất tốt. Khi ánh sáng đi vào viên kim cương, nó sẽ bị kim cương phản chiếu vào các góc khác nhau, tạo ra nhiều màu sắc rực rỡ của cầu vồng và phân tán ánh sáng đó.
Biết được điều này sẽ giúp bạn phân biệt sự khác nhau giữa kim cương và các loại đá khác. Lấy một ví dụ như đá Cubic Zirconia (đá CZ), nó không chỉ ít sáng hơn kim cương mà còn ít tạo ra ánh lửa hơn.
Một loại đá thay thế kim cương nổi tiếng khác là đá Moisanite. Loại đá này lại có độ khúc xạ lớn gấp đôi kim cương, điều này đồng nghĩa với việc nó lấp lánh ánh lửa hơn kim cương rất nhiều. Nếu đặt dưới ánh sáng trên cao hay trực tiếp chiếu vào, đá Moissanite thường phát ra ánh sáng “quả cầu disco” và ánh cầu vồng ở tất cả các hướng
Ảnh: Đá Cubic Zirconia, Kim cương, đá Moissanite và đá Swarovski
Bà Reyne Hirsch – chuyên gia về nghệ thuật trang trí thế kỉ XX đồng thời là chuyên viên tư vấn cho thị trường trực tuyến toàn cầu Lofty – chia sẻ: “Con người có một quan niệm sai lầm rằng kim cương lấp lánh như cầu vồng, nhưng họ không biết rằng chúng phản xạ màu xám nhiều hơn. Nếu bạn nhìn thấy một viên đá với màu sắc cầu vồng (ở bên trong) thì có thể đó là dấu hiệu cho thấy nó không phải là kim cương.”
4. Kiểm tra bằng kính lúp chuyên nghiệp
Để kiểm tra kim cương, bạn có thể mượn kính loupe của người bán hàng. Kim cương được khai thác thường có một số lỗi tự nhiên nhỏ gọi là các “bao thể ” (inclusions), chúng có thể được nhìn thấy bằng kính loupe. Hãy tìm kiếm các đốm nhỏ, hay những thay đổi màu sắc rất nhẹ.
Chúng là những dấu hiệu cho thấy bạn đang sở hữu một viên kim cương thật mặc dù nó không được hoàn hảo cho lắm. Ví dụ, một viên đá Cubic Zirconium (có thể vượt qua mọi kiểm định) thường không có bất kì một lỗi nào. Đó là vì chúng được tạo ra trong môi trường vô trùng thay vì được tạo thành bởi Trái Đất.
Hãy kiểm tra các phần không hoàn hảo
Kim cương thật thường có những khiếm khuyết ở bên trong bởi nó được tạo ra hoàn toàn tự nhiên. Khi đánh giá viên đá của bạn, thì hãy cân nhắc kĩ lưỡng đến độ hoàn hảo bên trong nó, bởi đó chỉ là một yếu tố cho thấy đó là hàng thật. Hãy nhớ rằng những viên kim cương nhân tạo hình thành trong môi trường được kiểm soát chặt chẽ có thể vô cùng hoàn mĩ.
Kim cương tổng hợp vẫn có giá trị mặc dù ít hơn so với kim cương tự nhiên. Nếu viên đá của bạn có trực quan hoàn hảo thì nó vẫn khả năng là kim cương tự nhiên. Luôn tồn tại những viên tự nhiên không tì vết và chúng có giá trị gấp nhiều lần kim cương tổng hợp.
5. Kiểm tra bằng báo hay dấu chấm
Hãy nhìn vào đặc tính khúc xạ của một viên đá. Kim cương luôn bẻ cong hay khúc xạ ánh sáng đi qua chúng tạo nên sự lấp lánh vô cùng nổi bật. Những loại đá như thủy tinh hay thạch anh sẽ có độ lấp lánh ít hơn vì chúng có chỉ số khúc xạ thấp hơn rất nhiều.
Vẻ rực rỡ của một viên đã rất khó để thay đổi bằng bất kì cách nào, thậm chí với cả một chuyên gia cắt đá. Đơn giản bởi đó là tài sản tự nhiên của mỗi viên đá. Bằng cách nhìn kĩ vào độ khúc xạ của một viên đã, bạn có thể biết được đâu là hàng thật đâu là hàng giả. Dưới đây là hai cách để bạn tham khảo:
Phương pháp kiểm tra bằng dấu chấm
Đây là cách vô cùng đơn giản mà bất cứ ai cũng có thể thực hiện để kiểm tra xem liệu họ đang nhìn thấy một viên kim cương thật hay chỉ là một viên đá CZ.
Đầu tiên, hãy lấy ra một mẩu giấy trắng và chấm lên đó.
Sau đó đặt úp sấp viên đá mà bạn đang phân vân lên trên tờ giấy. Hãy nhớ là phải để đỉnh tròn của viên kim cương trên tờ giấy (không đặt ngang) và lên trên chính giữa dấu chấm.
Đây là kết quả khi bạn đặt viên đá lên dấu chấm…
Nếu bạn dễ dàng nhìn thấy một vòng tròn phản chiếu dấu chấm thì đó chính là viên CZ (viên đá nằm bên trái). Ngược lại, viên bên phải là kim cương thật. Một viên kim cương sẽ phân tán phản xạ của ánh sáng lên dấu chấm và bạn hầu như không thể nào nhìn thấy dấu chấm đó được.
Phương pháp kiểm tra bằng báo
Đặt úp viên kim cương của bạn lên một mẩu báo. Nếu bạn có thể đọc được chữ in trên báo hay nhìn thấy các vết đen méo mó thì có lẽ đó không phải là một viên kim cương thật. Một viên kim cương xịn sẽ bẻ cong ánh sáng mạnh đến mức bạn không thể nào nhìn thấy chữ in trên báo. (Có một vài ngoại lệ: Nếu viên kim cương thật đó được cắt không đối xứng thì người ta vẫn có khả năng nhìn thấy chữ).
Có nhiều cách khác để phân biệt giữa hàng giả và hàng thật, nhưng trên đây chỉ là hai cách rất dễ dàng mà ai cũng có thể thực hiện.
6. Kiểm tra độ dẫn điện
Với cách kiểm tra này, bạn sẽ phải đi tới cửa hàng trang sức tại địa phương. Một điều mà ít ai biết đó là kim cương có khả năng dẫn điện rất mạnh. Kiểm tra khả năng dẫn điện của một viên đá đặc biệt hữu ích khi bạn đang phân vân liệu đó có phải là một viên kim cương thật hay chỉ là đá Moissanite.
Tất nhiên là viên Moissanite (nếu được chế tác kĩ lưỡng) sẽ vô cùng khó khăn khi phân biệt nó với một viên kim cương xịn. Nhưng cách đơn giản để chứng minh sự khác nhau chính là đá Moissanite không dẫn điện mạnh như kim cương. Thị trường ngày nay càng ngày càng có nhiều đá Moissanite, vì thế hầu hết người bán trang sức nào cũng có một thiết bị kiểm tra cầm tay nhằm xác định đó là hàng thật hay nhân tạo.
7. Kiểm tra bằng X-Quang
Kim cương có cấu trúc phân tử radiolucent, có nghĩa là nó sẽ không xuất hiện trong hình ảnh x-quang. Thủy tinh, đá Cubic Zirconium và tinh thể, tất cả đều có tính radiopaque (chắn bức xạ), vì thế chúng hiện lên rõ ràng dưới tia X-quang.
Ảnh: Viên kim cương không xuất hiện trong ảnh X-quang
Nếu bạn muốn kiểm tra kim cương bằng X-quang, bạn sẽ phải đến một phòng thí nghiệm chuyên kiểm tra kim cương hay phải thương lượng với cơ quan chụp X-quang tại địa phương.
Nếu bạn vẫn không chắc chắn, hãy nhờ các nhà ngọc học giám định viên kim cương của mình. Một viên kim cương nhân tạo có thể chứa một lượng nhỏ niken hay những chất kim loại khác được sử dụng làm chất xúc tác. Sau khi tiếp xúc với tia cực tím ở cường độ cao, các chất xúc tác đó có thể tạo ra các lân quang tồn tại khá ngắn; hầu như kim cương tự nhiên sẽ không có lân quang. Ngoài ra, các nhà ngọc học cũng có thể sử dụng sự hấp thụ quang phổ X-quang hoặc quang phổ hồng ngoại để phân biệt sự khác nhau trong việc phân bố độ hụt ni-tơ.
Rất không may rằng cũng giống như tất cả các ngành công nghiệp khác, luôn có những kẻ lừa đảo dễ dàng lấy đi tiền của bạn. Càng ngày càng có nhiều hàng giả hàng nhái tràn lan, nhưng cũng có nhiều cách để ngăn chặn chúng trước khi quá muộn. Hãy chỉ mua ở những cửa hàng trang sức mà bạn tin tưởng, hay là được đánh giá có chất lượng tốt. Một viên kim cương thật vẫn có thể có vài điểm không hoàn hảo tuy nhiên hàng giả chắc chắn có vẻ ngoài vô cùng hoàn mĩ. Hãy nhớ kĩ những điểm không hoàn hảo xuất hiện trong viên kim cương và hỏi người bán trang sức bất kì câu hỏi nào bạn muốn.
Bằng cách tự trang bị kiến thức cho bản thân trước khi mua kim cương, bạn sẽ không để mình phải chịu bất kì tổn thất tài chính nào cũng như những lo lắng về mặt tinh thần. Về mặt lâu dài, những cố gắng này sẽ cực kì có giá trị.