Đông trùng hạ thảo là một loại đông dược quý có bản chất là dạng ký sinh của loài nấm Ophiocordyceps sinensis thuộc nhóm nấm Ascomycetes trên cơ thể ấu trùng của một vài loài bướm trong chi Thitarodes Viette, 1968 (trước đây phân loại trong chi Hepialus Fabricius, 1775). Phần dược tính của thuốc đã được chứng minh là do các chất chiết xuất từ nấm Ophiocordyceps sinensis. Nó được sử dụng từ lâu trong y học cổ truyền Trung Hoa và y học cổ truyền Tây Tạng.
Tên gọi “đông trùng hạ thảo” (tiếng Tạng: yartsa gunbu hay yatsa gunbu, tiếng Trung: 冬虫夏草, dōng chóng xià cǎo) là xuất phát từ quan sát thực tế khi thấy vào mùa hè nấm Ophiocordyceps sinensis mọc chồi từ đầu con sâu nhô lên khỏi mặt đất. Vào mùa đông thì nhìn cặp cá thể này giống con sâu (côn trùng), còn đến mùa hè thì chúng trông giống một loài thực vật (thảo mộc) hơn.
Hiện nay, do sự săn lùng và hoạt động khai thác quá mức Đông trùng hạ thảo tại Nepal, loại nấm này đang có nguy cơ tuyệt diệt. Đông trùng hạ thảo khai thác tự nhiên được bán trên thị trường với giá rất cao, khoảng trên dưới 50,000 USD/kg (hơn 1 tỷ đồng).
Ngoài việc khai thác tự nhiên, hiện nay Đông trùng hạ thảo còn được nuôi cấy nhân tạo trong những khu nuôi trồng và cho năng suất rất lớn. Việc chủ động được nguồn nuôi trồng Đông trùng hạ thảo nhân tạo khiến cho việc Đông trùng hạ thảo hiện không còn hiếm nữa, với mức giá rất phải chăng nên bất cứ ai cũng có thể mua được. Tuy nhiên, các chuyên gia lo ngại người Việt đang bị mắc lừa khi lượng sản phẩm nhái đang chiếm tới 70% thị trường này.
Đông trùng hạ thảo khó phân biệt thật giả.
Các công trình nghiên cứu sinh học cho thấy đông trùng hạ thảo đã đem lại những kết quả cao trong quá trình phục hồi sức khỏe, tăng cường miễn dịch, ổn định nhịp tim, cải thiện đường hô hấp,…
Trong thành phần của Đông trùng hạ thảo chứa rất nhiều giá trị dinh dưỡng cao, trong đó đáng nói nhất là hai hợp chất Cordycepin có chứa năng phòng chống ung thư và tiền ung thư và Adenosine – hợp chất “đa năng” trong y học. Ngoài ra đông trùng hạ thảo còn chứa tới 17 loại acid amin, cùng nhiều các nguyên tố vi lượng và các loại vitamin A, C, D, E, K, B1, B2….Theo Đông y, nếu xét về các loại “thần dược” thì có lẽ Đông trùng hạ thảo là “tiên dược”, bởi dược tính của nó vô cùng phong phú.
Nuôi trồng Đông trùng hạ thảo nhân tạo
Đông trùng Hạ Thảo Nhân Tạo Sau khi thu hoạch, cách sơ chế nếu không bảo đảm ở nhiệt độ -50 độ C hoặc cách bảo quản không đúng chỉ cần sau 2 tháng các loại dược chất sẽ mất hết. Mặc khác có rất nhiều chủng nấm khác nhau được nuôi trồng, những chủng nấm kể cả tốt tuy nhiên trong quá trình nuôi cấy môi trường không tốt thì sản phẩm chất lượng cuối cùng cũng không thể tốt nhưng vẫn được bán ra thị trường.
Vì thế, hiện nay, thị trường vẫn tồn tại song song hai loại sản phẩm đông trùng hạ thảo thật và giả, có nguồn gốc từ trong nước và nhập khẩu. Mặc dù là sản phẩm đông trùng hạ thảo nhập khẩu song khi kiểm nghiệm, chất lượng dược dưỡng không cao.
Giá cả của đông trùng hạ thảo đang tạo ra mê trận với người dùng. Giá bán một số nơi từ 1-2 triệu đồng/lạng nhưng có doanh nghiệp cạnh tranh bán chỉ 3,5 triệu đồng/kg, tức là chỉ 350 nghìn đồng/lạng, thấp gấp 3-6 lần doanh nghiệp khác. Bên cạnh đó, hàm lượng cao bất thường trong sản phẩm đông trùng hạ thảo cũng cho thấy thị trường phát triển còn khá lộn xộn.
Để chọn lựa được Đông trùng Hạ thảo chất lượng tốt người dân cần tìm đến những công ty kinh doanh có uy tín, sản phẩm được kiểm nghiệm và đánh giá hàm lượng adenosin, cordycepin đạt chuẩn của Bộ Y Tế. Tránh việc mua phải sản phẩm kém chất lượng, ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe.