Trong tự nhiên, Đông Trùng Hạ Thảo thường gặp trên các vùng cao nguyên ở Trung Quốc, nơi có độ cao hơn mặt biển từ 4.000 – 5.000 m như Tây Tạng, Tứ Xuyên, Thanh Hải, Vân Nam.
Đông trùng hạ thảo có 2 loại quý hiếm, tùy theo loài nấm ký sinh trên thân sâu hay thân nhộng là Cordyceps sinensis hay Cordyceps militaris mà tạo thành loại đông trùng hạ thảo tương ứng. Nấm đông trùng hạ thảo Cordyceps militaris có màu cam rất bắt mắt thường được gọi là “trùng thảo hoa” để phân biệt với đông trùng hạ thảo Cordyceps sinensis – thường được biết đến với tên gọi đông trùng hạ thảo Tây Tạng.
Hai loại đông trùng hạ thảo quý hiếm trong tự nhiên
Nội dung chính
Đông Trùng Hạ Thảo Tây Tạng
1. Quá trình hình thành trong tự nhiên
Vào mùa đông, sâu non sinh trưởng dưới đất, bị nấm Cordyceps sinensis ký sinh trên thân sâu non, làm chết sâu. Đến mùa hè ấm áp, nấm bắt đầu mọc lên từ thân sâu, hút hết chất dinh dưỡng của thân sâu và vươn lên khỏi mặt đất, nấm trưởng thành lại phát tán bào tử vào đất.
Sự hình thành đông trùng hạ thảo Tây Tạng
Đông trùng hạ thảo Tây Tạng hiện vẫn chưa thể nuôi trồng nhân tạo nên giá cả rất đắt đỏ. Hiện tại, giá thị trường của 1 kg đông trùng hạ thảo Tây Tạng là khoảng 1 tỷ VNĐ.
2. Bộ phận dùng: Đông Trùng Hạ Thảo Tây Tạng được sử dụng cả phần sâu và nấm
Đông Trùng Hạ Thảo nuôi trồng Nhân Tạo
Quá trình hình thành Đông Trùng Hạ Thảo Cordyceps militaris trong tự nhiên
Cũng tương tự như Đông Trùng Hạ Thảo Tây Tạng, chỉ khác là nấm thuộc loài Cordyceps militaris mọc ký sinh trên thân nhộng
Nuôi trồng trong môi trường nhân tạo: Người ta dùng nhộng tằm và gạo lứt xay thành bột để thay thế cho thân nhộng trong tự nhiên, sau đó cho vào các lọ thủy tinh và khử trùng ở 120 độ C để diệt hết các vi khuẩn hoặc nấm gây hại. Sau cùng mới cấy bào tử nấm Cordyceps militaris vào ký chủ nhân tạo trong lọ thủy tinh.
Ngoài ra, người ta còn phải tạo ra môi trường với điều kiện ánh sáng, độ ẩm, nhiệt độ, môi trường dinh dưỡng… tương tự như điều kiện tự nhiên ở vùng cao nguyên Tây Tạng Trung Quốc để giúp nấm sinh sôi, phát triển.Thời gian thu hoạch 1 lứa Đông Trùng Hạ Thảo trong môi trường nhân tạo là khoảng 3 tháng.
Đông Trùng Hạ Thảo nuôi trồng trong môi trường nhân tạo
Việc nuôi trồng thành công Đông Trùng Hạ Thảo trong môi trường nhân tạo là một thành tựu lớn của khoa học, giúp con người dễ dàng tiếp cận hơn với loại thảo dược quý hiếm này để bồi bổ cũng như điều trị bệnh. Hiện nay, hầu hết các thực phẩm chức năng hay dược phẩm có thành phần Đông Trùng Hạ Thảo đều được chiết xuất từ Đông Trùng Hạ Thảo nuôi trồng nhân tạo.
Bộ phận dùng: Khác với Đông Trùng Hạ Thảo Tây Tạng, khi sử dụng Đông Trùng Hạ Thảo Cordyceps militaris người ta thường bỏ đi phần thân nhộng và chỉ sử dụng phần nấm ký sinh màu cam có chứa nhiều chất dinh dưỡng nhất.
Đông Trùng Hạ Thảo nuôi trồng nhân tạo cũng có rất nhiều chủng loại, song loại có đầu chứa bào tử to là tốt hơn cả. Bào tử nấm (cơ quan sinh sản của nấm) chính là lớp phấn màu cam bám vào đầu nấm có chứa nhiều chất dinh dưỡng nhất.
Thành phần Dinh dưỡng
Do đặc điểm sinh thái gần giống nhau giữa 2 loài đông trùng thảo này nên Đông Trùng Hạ Thảo nuôi trồng nhân tạo và Đông Trùng Hạ Thảo Tây Tạng cũng có nhiều thành phần đặc trưng giống nhau của loài nấm ký sinh Cordyceps.
Các phân tích hóa học cho thấy, Đông Trùng Hạ Thảo nuôi trồng nhân tạo cũng có chứa Cordycepin và Adenosin. Cordycepin là chất đã được các trung tâm nghiên cứu phòng chống ung thư công bố có tác dụng bao vây tiêu hủy dần các tế bào ung thư, giúp phòng trị bệnh ung thư. Còn Adenosin là chất cơ bản dùng trong bệnh điều trị bệnh tim mạch, huyết áp…
Ngoài ra, còn chứa hàm lượng lớn protein, nhiều loại axit amin, nguyên tố vi lượng và vitamin rất cần thiết cho cơ thể.
Tuy nhiên chưa thể khẳng định được chất lượng Đông Trùng Hạ Thảo nuôi trồng nhân tạo là tương đương với Đông Trùng Hạ Thảo trong tự nhiên vì Đông Trùng Hạ Thảo trong tự nhiên quá hiếm và đắt đỏ nên chưa thể thực hiện được nghiên cứu so sánh về chất lượng giữa Đông Trùng Hạ Thảo tự nhiên với Đông Trùng Hạ Thảo nuôi trồng nhân tạo.
Bác sĩ CKI YHCT Nguyễn Hữu Trường